Коммуникацияны зерттеу: мәдени-философиялық контекст
DOI:
https://doi.org/10.26577/jpcp.2024.v88-i2-08Аннотация
Бұл мақалада автор іргелі философиялық теорияларды талдау арқылы коммуникацияның заманауи мәселелерін аксиологиялық көзқарас тұрғысынан саралайды. Зерттеудің негізгі мәселесі ретінде әлеуметтік-философиялық рефлексия, субъективтілік, персонализм және идеалды коммуникативті қоғамдастық секілді ұғымдар көрсетілген. Осының нәтижесінде аталмыш тұжырымдамалар адамның экзистенциалды табиғатын зерттеудегі ХХ ғасыр философиясының бастапқы бағыттарына айналды. Философиялық теориялардың негізін қалаушылардың моральдық басымдықтары коммуникацияның монологиялық тұжырымдамасына, адамды пайдалануға және тек пайда табу үшін әртүрлі манипуляциялық әдістерге қарсы бағытталған. Философтардың пікірінше, қарым-қатынастың негізгі құндылығы шынайы диалог құру процесіне бағытталады, мұнда оның әрбір қатысушысы тамаша қарым-қатынасқа ие болады. Сондай-ақ, бұл мақалада мәдени әлемнің бірігуіне, жаһандану процесіне және жеке тұлғаны ізгілік объектісі ретінде қорғауға байланысты мәселелер адамды шынайы моральдық мақсатына қайтаруға ықпал ететін теория ретінде қаралады. Идеал коммуникативті қауымдастықты құру – коммуникацияға қатысушылардың әрқайсысының субъективті көзқарастарын және өзара ұтымды мотивацияны жеңу арқылы мүмкін болады. Қарастырылған теориялар сүйіспеншілік, қамқорлық, құрмет, адалдық, бостандық, әділеттілік, руханият, шындық және адамгершілік сияқты әмбебап жалпыадамзаттық құндылықтарға шақырады. Философтардың пікірінше, қарым-қатынас процесінде осы құндылықтарға жүгіну адамды иеліктен шығарудың кең таралған күйінен алып тастай алады және кемшіліктерден құрылған қазіргі адамның деструктивті экзистенциалды шеңберін айқындайды.
Түйін сөздер: экзистенциализм; құндылықтар; жатсыну; интеракция; диалог; этика; мораль; коммуникативтік топ; аксиология; адам; қоғам.