Анимация өнерін мәдениеттану тұрғысынан кешенді зерттеудің философиялық аспектісі
DOI:
https://doi.org/10.26577/jpcp.2024.v.87.i1.04Аннотация
Мақалада қазақ анимациясының мысалдарын ескере отырып, қазіргі заманғы гуманитарлық зерттеулер контекстінде анимацияның философиялық аспектілеріне терең талдау жүргізілді. Анимацияның онтологиясына, оның мәдени-философиялық және семиотикалық талдауларына, сондай-ақ анимациялық фильмнің герменевтикалық және визуалды әсерінің әлеуетін анықтауға баса назар аударылады. Сондай-ақ, мақалада анимацияның қоғамдық сананың қалыптасуына әсері кеңінен қарастырылады. Зерттеу анимация тек өнер түрі ретінде ғана емес, сонымен қатар қоғамның терең мәдени және философиялық аспектілерін бейнелейтін негізгі мәдени құбылыс ретінде де назар аударады. Классикалық қазақ анимациясының контекстінде зерттеу ұлттық бірегейліктің, мифологияның және тарихтың анимациялық өнер туындыларына әсерін талдауды қоса алғанда, мейлінше кең сипат алады. Мұндай терең талдау анимацияның ойын-сауық құралы ретінде ғана емес, сонымен бірге мәдени құндылықтар мен халықтың төл өнерін тану және сақтау құралы ретінде қалай әрекет ететінін түсінуге мүмкіндік береді. Жапониядағы анимацияның эстетикалық, философиялық-семиотикалық, әлеуметтік-философиялық, этикалық-философиялық және тарихи-философиялық аспектілеріне ерекше назар аударылады. Мақалада қарастырылған мәдени-философиялық тәсіл анимациядағы шындық пен көркем қиялды бейнелеудің нақты метафоралық құралдарын көрсетеді. Бұл тәсіл көмегімен өнердің рухани байлығы арта түсіп, оны жаңа деңгейге көтереді және әлеуметтік-мәдени дамуға әсер етеді. Мақала сонымен қатар анимация контекстінде адамның машинаға айналу тақырыбын да терең зерттей келе және әртүрлі уақыт кезеңдерінде адамның материалдық табиғатын қабылдаудағы өзгерістерді анықтау арқылы заманауи философияны қарастырады. Анимацияның қоғамдық санаға әсерін талдай отырып, біз бұл өнер туындылары біздің әлем туралы және өзіміз туралы идеяларымызды қалай қалыптастыратыны туралы түсінігімізді кеңейтеміз. Талдау нәтижелері анимациялық өнердің күрделілігін және оның маңыздылығы мен қазіргі қоғамға әсерін толық түсіну үшін оны жан-жақты зерттеу қажеттілігін көрсетеді. Жұмыс қазіргі әлемдегі анимацияның мәні мен рөлін түсінуді кеңейте отырып, мәдениеттану мен философия саласына маңызды үлес қосатын құнды деректерді ұсынады.
Кілт сөздер: анимация, кинематография, фольклор, анимация философиясы, цифрлық өнер, сәйкестілік, жапон анимациясы, аниме, қазақ анимациясы, мәдениеттану, семиотика