Қазақстанның ШЫҰ елдерімен ынтымақтастығы контекстіндегі «ОРТАЛЫҚ АЗИЯ - ҚЫТАЙ» саммитінің сараптамалық бағалауының талдауы
DOI:
https://doi.org/10.26577/jpcp.2023.v.86.i4.09Аннотация
Қытаймен ынтымақтастықты дамыту Орталық Азия елдерінің сыртқы саясатының маңызды аспектісі және ғылыми қоғамдастық өкілдері арасында үлкен қызығушылық тудыратын зерттеу тақырыбы болып табылады. Бұл мақала "Орталық Азия - Қытай" саммитінің нәтижелері бойынша алынған сараптамалық бағалауды талдау мақсатында әзірленген. Саммиттер, әртүрлі елдер мен аймақтар арасындағы жоғары деңгейдегі кездесулер әлемдік саясат пен экономиканы қалыптастыруда маңызды рөл атқарады. Олар қатысушыларға қауіпсіздік, сауда, ынтымақтастық және халықаралық қатынастардың басқа да көптеген аспектілерін талқылауға мүмкіндік береді. Бұл тұрғыда "Орталық Азия - Қытай" саммиті де ерекшелік емес.
Орталық Азия көптеген әлемдік державалардың назарын аударатын стратегиялық маңызды аймақ болып қала береді. Өз кезегінде, Қытай өзінің орасан зор экономикалық әлеуеті мен геосаяси рөлімен осы аймақта маңызды рөл атқарады. Осылайша, саммит туралы сараптамалық бағалау ынтымақтастықтың ағымдағы жағдайы мен болашағы туралы құнды мәліметтер бере алады.
Зерттеудің мақсаты: 2023 жылғы 18-19 мамырда Сиань қаласында өткен "Орталық Азия - Қытай" саммитінде қабылданған шешімдердің сараптамалық бағалаулар негізінде жағымды және жағымсыз жақтарын, мүмкіндіктері мен қатерлерін айқындау және оның тараптар арасындағы ынтымақтастықты одан әрі дамытуға әсерін ашу.
Әр санат төрт критерий бойынша топтастырылған: сыртқы саясат, экономика, ынтымақтастықтың жаңа бағыттары және қауіпсіздік.
Нәтижелер жағымды жақтардың ашылу мүмкіндіктерімен қалай күшейтілетінін, ықтимал қауіптердің салдарын азайту үшін жағымды жақтарын қалай пайдалануға болатынын, перспективаларға баса назар аудара отырып, жағымсыз жақтарын қалай теңестіруге болатынын, сондай-ақ ықтимал қауіптердің жағымсыз жақтарының өршуіне жол бермеу үшін қандай шаралар қабылдау керектігін анықтау үшін интерполяцияланған.
Түйін сөздер: Қытай, Орталық Азия, SWOT-талдау, тәуекелдер, перспективалар, бағалау.
