Оюлардың заманауи мәдени кеңістіктегі рөлі мен маңызы (XX-XXI ғғ. басындағы қазақстандық көркемсурет үлгісінде)

Abstract

Мақаланың мақсаты – қазақ көркемсуретінің дүниетанымы және этномәдениетіндегі оюлардың бейнелеу доминанты ретіндегі маңызын зерттеу. Барлық оюлардың тұрақты элементтері түзу көзбе-көз үйлестіктен өзге («түйе табан», «өрмекші», «сынық мүйіз» «қошқар мүйіз» және т.б.), терең символдық деңгейді білдіреді. Авторлардың пікірінше, терең киелі ою-өрнектер Ә. Қастеевтен бастап қазақстандық авторлардың таңдаулы көркемсурет еңбектерінде кездеседі. Қазақстандағы көркемсурет өнерінің эволюциясы алғаш кезден бастап-ақ теңдессіз айрықша дәстүрлі мәдениетті сақтауға негізделген. Біршама заманауи Қазақстан суретшілері жұмыстарының анализі бойынша (Н. Жиреншиев, К.Г. Қаржасов, Н. Әбдіхалықов, В. Гвоздев (Шеге), Н. Баженова, Н. Бубэ, З. Мұхамеджанов) олардың шығармашылықтарында қазақтың дәстүрлі мәдениеті көріністерін киелі дүниетанымдық конструкторын оюлардың көмегімен толтырған.