Қазақ киіз үйінің этно-белгілік жүйелері

Авторы

  • Қ. М. Борбасова Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті
  • Н. К. Альджанова Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті

Ключевые слова:

қазақ киіз үйі, қазақ халқы, белгі, шаңырақ, уық, кереге, дүниетаным.

Аннотация

Барлық дәстүрлі мәдениеттерде үй бүкіл әлем бейнесі Imago mundi болып табылады. Бұл мағынадан қазақ тұрғын үйі де қалыс қалмайды. Ол көшпенділер дүниетанымының ерекшеліктерінен тұратын бүкіл әлем моделі болып табылады. Мақалада қазақ киіз үйінің этно-белгілік жүйелері талданып киіз үй ұлттық мәдениет ескерткіші ретінде анықталады.
Қазақтың киіз үйі – үй иесінің байлығы мен барлығының, рухани кісілігі мен қоғам алдындағы орнын көрсетеді. Қазақтар өздерінің өмір тәжірибесінен жинаған құндылықтарының негізінде жасаған киіз үйінәлемде теңдесі жоқ мәдени – сәулеттік, ұлттық өнер туындысы ретінде сақтаған.
 

Библиографические ссылки

1 Байбурин А.К. Семиотические аспекты функционирования вещей // Этнографические изучения знаковых средств культуры. – Л., 1989. – С.78.
2 Марғұлан Ә. Казахская юрта и ее убранство. – М.: Наука, 1964.
3 Қасиманов С. Ағаштан түйінтүйген. – Қазақ әдебиеті, 1993. – 2 сәуір.
4 Қажығалиұлы Ә. Ою и Ой. – Алматы, 2004.
5 Никонов. А.Ю. Тенгрианство. У истоков духовности человечества. – Алматы, 2014. – С.28-32.
6 Севортян Э.В., Левитская Л.С. Этимологический словарь тюркских языков: Общетюркские и межтюркские основы на буквы «ж», «и». – М., 1989. – С.262.
7 Алтынсарин И. Очерк обычаев при похоронах и поминках у киргизов Оренбургского ведомства // Собр.соч.: В 3-х т. – А., 1976. – Т.2. С.30.
8 Вейнберг И.П. Человек в культуре древнего Ближнего Востока. – М., 1986. – С.61.
9 Сейдімбек А. Қазақ әлемі. Этно-мәдени пайымдау. – Алматы: Санат, 1997. – 464 б.

Загрузки