Қазақ танымындағы заман түсінігін талдау
DOI:
https://doi.org/10.26577/jpcp20259332Аннотация
Мақалада қазақ дүниетанымындағы заман түсінігі, оның халық санасындағы мәні мен заман ағымының өзгерістеріне сай, мағыналық күрделенуі мәселесі талданып, философиялық және әлеуметтік мағынасы қарастырылады. Қазақ дүниетанымындағы заман түсінігі әлеуметтік кеңістік пен уақыт біртұтастығы тұрғысынан талданып, заманның мәні осы негізде ашылады деген тұжырымдаманы жүйелейді.
Заман түсінігін философиялық тұрғыда зерттеу уақыт пен болмыстың терең және көпқырлы мәселелерін тануға мүмкіндік береді. Қазақ халқының дәстүрлі дүниетанымындағы заман тек хронологиялық өлшем ретінде ғана емес, сонымен бірге әлеуметтік, тарихи және мәдени контекст арқылы қарастырылады.
Заманның объективті және субъективті аспектілері арқылы адам мен қоғамның тарихи дамуын, рухани эволюциясын түсіну маңызды философиялық міндеттердің бірі болып табылады. Қазақ дүниетанымындағы заман мәселесін зерттеу қоғам мен уақыттың өзара байланысын түсінуге бағытталған. Заман ұғымын анықтаудың күрделілігін сипаттайтын аспектілер қарастырылып, кең көлемді бұл құбылысты әлеуметтік-философиялық тұрғыда түсіндіруге, тарихи санадағы рөлін ашып, оның кеңістікпен өзара байланысын көрсетуге талпыныс жасалады.
Түйін сөздер: заман; уақыт; кеңістік; дүниетаным; тарихи сана; қоғам; дәуір; ақырзаман; қилы заман; зар заман.
