Мәслихаттар жергілікті демократияның құралы ретінде: реформалардың нәтижелерін және даму перспективаларын бағалау
DOI:
https://doi.org/10.26577/jpcp202593317Аннотация
Қазіргі әлеуметтік-мәдени кеңістіктің дамуы серпінділікпен сипатталады және мемлекеттік және өкілдік басқарудың тиісті құралдарын қажет етеді. Мәслихаттар дәстүрлі түрде Қазақстан Республикасындағы жергілікті басқару жүйесінің негізгі буыны болып табылады. 2022 жылғы конституциялық реформадан кейін мәслихаттың маңызы Қазақстан Республикасы билігі архитектурасының тұтастығы тұрғысынан да өсті. Ғылыми зерттеудің мақсаты мәслихаттардың өкілеттіктері мен дербестігін кеңейту, осы құрылымдардың жауапкершілігі мен тиімділігі арасындағы тепе-теңдікті жариялауға бағытталған. Мәслихаттардың жұмыс істеуіне қатысты ғылыми-практикалық сипаттағы басты мәселе олардың мемлекеттік саясаттың мүдделеріне және әкімшілік-аумақтық бірліктер халқының сұраныстарына бір мезгілде сәйкес келу қабілетінен тұрады. Зерттеудің әдіснамалық арсеналы талдамалық сипаттағы (заңнамалық белсенділікті жүйелеу және салыстыру) жалпы ғылыми әдістерден тұрады және Қазақстан Республикасында жергілікті өзін-өзі басқаруды дамытудың ғылыми-практикалық идеяларын шолуға шоғырланған. Жұмыс нәтижелері жергілікті басқарудың институционалдық және адамға бағдарланған деңгейде тиімділігін арттыруды көздейтін орталықсыздандыру контекстінде мәслихаттар қызметін реформалаудың мақсатты және жоспарлы түрін таңдау туралы куәландырады. Мәдени-тарихи тәжірибе мен бүгінгі әлеуметтік-мәдени әлемнің талаптарының синергиясы мәслихатты қазіргі демократиялық қағидаттарға сай құрылымға айналдыруға мүмкіндік береді. Жұмыстың маңыздылығы Қазақстан Республикасының Конституциясы мен заңнамалық актілеріне өзгерістер мен толықтырулар енгізу арқылы жергілікті басқару жүйесін реформалау стратегиясын талдауды көздейді. Қазіргі жергілікті басқару жүйесіндегі мәслихаттардың мәртебесі жергілікті билік құрылымын реформалаудың аяқталмауымен және жергілікті мемлекеттік басқару мен жергілікті өзін-өзі басқару органдарының ықпалының араласуымен сипатталады. Жұмыс қорытындылары бұдан әрі жергілікті басқаруды тұтастай дамытуға және мәслихаттардың жұмыс істеуіне қатысты заңнамалық бастамалар форматында қолданылуы мүмкін. Тәжірибелік жазықтықта орталықсыздандыру мәслихатқа өңірді және жергілікті қоғамдастықты бақылау (мәслихат аппараты мен комиссияларын қалыптастыру) және дамыту (қаражат пен ресурстар беру) функцияларын беруді көздейді.
