Қазақстанның энергетикалық саясаты: жаңартылатын энергия көздеріне көшу және олардың даму перспективалары
DOI:
https://doi.org/10.26577/jpcp202592211Аннотация
Мақала көміртегі бейтараптығына жаһандық көшу жағдайында Қазақстандағы жаңартылатын энергия көздерін (ЖЭК) дамытудың жай-күйін, әлеуетін және перспективаларын талдауға арналған. Көмірсутектерді пайдалануға дәстүрлі түрде бағдарланған Қазақстанның алдында энергетикалық балансты әртараптандыру және көмірқышқыл газының шығарындыларын азайту міндеті тұр. Мақалада елде бар жаңартылатын энергия көздерінің негізгі түрлері, соның ішінде күн, жел, су және биоэнергетика егжей-тегжейлі қарастырылады. Қазақстанның табиғи-климаттық жағдайлары осы бағыттардың дамуына қалай ықпал ететіні талданады: солтүстік және орталық аймақтардың жел ресурстары, оңтүстіктегі күн радиациясының көптігі және биомассаның айтарлықтай қоры экологиялық таза энергия өндіруге кең мүмкіндіктер ашады. 2018 жылы енгізілген қуаттарды бөлудің аукциондық жүйесіне көшуді қоса алғанда, жаңартылатын энергия көздерін қолдау жөніндегі мемлекеттік саясат пен заңнамалық шараларға ерекше назар аударылады. Бұл жүйе ашықтықты, бәсекеге қабілеттілікті арттырып, халықаралық инвестицияларды тартты. Мақалада халықаралық ынтымақтастықтың маңызды рөлі атап өтілген: Еуропалық қайта құру және даму банкі (ЕҚДБ), Біріккен Ұлттар Ұйымының Даму Бағдарламасы (БҰҰДБ) және Америка Құрама Штаттарының Халықаралық Даму Агенттігі (USAID) сияқты ұйымдар техникалық және қаржылық көмек көрсету арқылы Қазақстанның жаңартылатын энергия көздерін дамыту жөніндегі бастамаларын белсенді түрде қолдайды. Сонымен бірге, мақалада жаңартылатын энергия секторын дамытудағы кедергілер атап өтілген. Оларға жоғары жабдық пен инфрақұрылымдық шығындар, күрделі логистикалық жағдайлар, экстремалды климаттық факторлар және технологияны бейімдеу қажеттілігі жатады. Бұл кедергілер үкіметтің қойылған мақсаттарына жету, соның ішінде көміртегі ізін азайту жөніндегі халықаралық міндеттемелерді орындау үшін шешімдерді талап етеді.
Түйін сөздер: жаңартылатын энергия, энергетикалық әлеует, күн энергиясы, жел энергиясы, су энергетикасы, биоэнергетика, көміртегі бейтараптығы, аукцион жүйесі, жасыл экономика, халықаралық ынтымақтастық
