The origins and development of research ethics in Kazakhstan: Is the moral philosophy of nomads connected with international research ethics?

Abstract

Мақалада қазақ халқының дәстүрлі мәдениеті мен батыстық этикалық теориялардың қазіргі Қазақстандағы зерттеу этикасының дамуына әсері зерттелген. Түркі көшпенділерінің еуропалық этикалық теориялары мен этикалық дәстүрлеріне шолу қазіргі батыстық зерттеу этикасы қағидаларының дәстүрлі қазақ мәдениетінің этикалық принциптері мен құндылықтарына сәйкестігін анықтауға мүмкіндік берді. Авторлар автономияны құрметтеу, мейірімділік, зиянсыздық және әділеттілік принциптеріне негізделген принципизм теориясы арқылы қазақтардың қазіргі зерттеу этикасы мен ерте этикалық ойлауы арасындағы байланысты табуға тырысты. Батыс этикасының барлық принциптері ұлттық құндылықтар ретінде тарихи түрде бекітілген дәстүрлі қазақ мәдениетіне енген. Ерекше позицияны автономияны құрметтеу принципі алады, оның өзіндік ұлттық және мәдени ерекшеліктері бар және белгілі бір дәрежеде халықаралық стандарттарға қайшы келеді. Мақалада Қазақстандағы білімнің жаһандануы жағдайында этикалық зерттеулерді қолдаудың маңыздылығы көрсетілген.

Авторлар зерттеуді №021220CRP0922 грантымен қаржыландыруына байланысты Назарбаев Университетіне ризашылықтарын білдіреді.

Түйінді сөздер: этика, зерттеу, мәдениет, жаһандану, дәстүрлер, көшпенділер философиясы, адамгершілік.