Әбу Мансур әл-Матуридидің таным теориясы (назарият әл-ма’рифа)

Авторы

  • А. Б. Әкімханов

Ключевые слова:

Таным теориясы/эпистемология, таным қайнаркөз­ дері, сезім мүшелері/(’иан/хауасс), «ақыл»/(назар/истидләл), «хабар», «мутауатир хабар», «ахад хабар».

Аннотация

Мақалада имам Әбу Мансур әл Матуридидің «таным» теориясы баяндалады. Имам Матуриди өз ілімін «таным» теориясына негіздеген ең алғашқы мұсылман теолог. Бізге жеткен классикалық діни еңбек­ тер арасында кіріспесінде «таным» мәселесі тілге тиек етіліп, таным­ ның субъектілері мен объектілеріне толыққанды сипаттама беріліп, талдау жасалған ең көне теологиялық еңбек – Матуридидің «Китаб әт-таухид» атты еңбегі деуге толық негіз бар. Матуриди танымға не­ гізделген діни және ахлақи жүйе қалыптастыруды мақсат тұтқандық­ тан «таным» мәселесіне ерекше көңіл бөлген. Өйткені оның пайымда­ уынша, нағыз берік дін – соқыр сенім мен құр еліктеушілікке емес, білім мен дәйекті дәлелге сүйенген дін.

Библиографические ссылки

1 Ханифи Ө. Матуридиде билги проблеми. ‒ Ыстамбұл: 2012. ‒ 236 б.
2 Қазақ әдеби тілінің сөздігі. ‒ Алматы: 2010. ‒ XIII. – 750 б.
3 Әбу Мансур әл-Матуриди, Китәб әт-таухид. ‒ Анкара: 2005. ‒ 718 б.
4 Schacht J., The History of Muhammadan Theology, ‒ Studia Islamica: 1953.
5 Әбу Му῾ин ән-Нә­сә­фи, Табсират әл-әдиллә. ред. Мухаммад Ә. Х. ‒ Каир: ‒ 2011. I 655 б.
6 Нур әд-Дин әс-Сабуни, Китаб әл-Бидая. ред. Хулейф Ф. ‒ Каир: 1969. ‒ 174 б.
7 Хулейф Ф. Китәб әт-таухид кіріспесі. ‒ Ыстамбұл: 1979. ‒ 410 б.
8 Әбу Мансур әл-Матуриди, Тәуиләт әһл әс-суннә. pед. Бә­сәллум М. ‒ Бейрут: 2005. ‒ I-X.
9 Абай Қ. Абай қара сөздер. ‒ Алматы: ‒ 2007. – 166 б.
10 әл-Му῾жам әл-῾араби әл-Әсә­си, ALECSO LAROUSSE: ‒ 1989. 1347 б.
11 Әбу Мансур әл-Матуриди, Тәуиләт әһл әс-суннә. pед. Ахмет Ү. Бекир Т. ‒ Ыстамбұл: 2008. ‒ I-XVII.
12 Сөнмез К. Имам Матуриди ве матуридилик. ‒ Анкара: ‒ 2011. – 532 б.

Загрузки